Με πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη, η θνησιμότητα λόγω καρκίνου στα Οινόφυτα ήταν αυξημένη σε σχέση με την υπόλοιπη Βοιωτία σχεδόν κατά 57% το 2000 και πάνω από 92% το 2009
Υπάρχουν οι αριθμοί: σύμφωνα με πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη το διάστημα 1999-2009 η θνησιμότητα από καρκίνο στα Οινόφυτα ήταν 14% μεγαλύτερη απ΄ ό,τι στην.υπόλοιπη Βοιωτία. Και υπάρχουν και οι άνθρωποι πίσω από τους αριθμούς: οι συγγενείς των θυμάτων, εκείνοι που πιστεύουν ότι η ρύπανση της περιοχής συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την απώλεια των αγαπημένων τους προσώπων ή ακόμα και με την κατάσταση της υγείας τους.
«ΤΑ ΝΕΑ» επισκέφθηκαν την «πατρίδα» του καρκινογόνου εξασθενούς χρωμίου, μίλησαν με μέλη οικογενειών για τον χαμό των δικών τους ανθρώπων αλλά και με καρκινοπαθείς που νίκησαν τη μάχη. Ακόμα αποκαλύπτουν στοιχεία για τα περιστατικά καρκίνου πριν από το 1999, καθώς και την ελλιπή ενημέρωση των μεταναστών που εργάζονται σήμερα στις καλλιέργειες της περιοχής.
«Ξέραμε ότι η ρύπανση σκοτώνει αλλά δεν μπορούσαμε να το αποδείξουμε»
«ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ έλεγαν ότι η ρύπανση της περιοχής συνδέεται με τους καρκίνους, όμως κανένας τους δεν είχε στοιχεία. Ετσι αρχίσαμε να ψάχνουμε στο αρχείο των αδειών ταφής του Αγίου Σπυρίδωνος στα Οινόφυτα. Ηταν μία πρώτη προσπάθεια να καταγράψουμε τις συνέπειες της ρύπανσης στην υγεία των κατοίκων της περιοχής».
Τέσσερα χρόνια πριν από την πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη, τα αποτελέσματα της οποίας ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, ο πατέρας Ιωάννης Οικονομίδης μαζί με τον χημικό Θανάση Παντελόγλου ερευνούσαν το θέμα με τον δικό τους τρόπο: «Τα στοιχεία μας κάλυπταν κυρίως τη χρονική περίοδο 1981-2004. Βρήκαμε τα πιστοποιητικά θανάτου στα οποία μέχρι και το 2000 δεν αναγραφόταν η νόσος από την οποία προήλθε ο θάνατος, οπότε ρωτούσαμε τους παλαιότερους του χωριού που ήξεραν τις καταστάσεις» λέει στα «ΝΕΑ» ο πατέρας Γιάννης Οικονομίδης που έχει βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών για τη δράση του. Οπως φαίνεται στην πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη, η θνησιμότητα λόγω καρκίνου στα Οινόφυτα ήταν αυξημένη σε σχέση με την υπόλοιπη Βοιωτία σχεδόν κατά 57% το 2000 και πάνω από 92% το 2009. Τις υπόλοιπες χρονιές από το 1999 και μετά ήταν μειωμένα, με αποτέλεσμα ο μέσος όρος να διαμορφώνεται στο 14%, πάνω από τα επίπεδα του νομού. Από την άλλη, η έρευνα του πατέρα Ιωάννη Οικονομίδη και του Θανάση Παντελόγλου, η οποία με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να θεωρηθεί επιστημονική, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι από 6% που ήταν η θνησιμότητα από καρκίνο την τετραετία 1981-1985 έφτασε το 36% το διάστημα 2000-2004. Χαρακτηριστικό πάντως είναι το γεγονός ότι από έναν θάνατο που κατέγραψαν την περίοδο 1990-1992 στην έρευνά τους με πηγή το αρχείο αδειών ταφής του Αγίου Σπυρίδωνος, έφτασαν τους 6 την τριετία 1993-1995 και τους 8 το διάστημα 1996-1998. Σύμφωνα με τα στοιχεία της πρόσφατης επιδημιολογικής μελέτης, την τριετία 1999-2001 οι θάνατοι από καρκίνο στον Δήμο Οινοφύτων αυξήθηκαν στους 26 ενώ από το 2007 έως το 2009 στους 39.
«Η ένστασή μου είναι πως η πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη θα έπρεπε να γίνει από κρατικές υπηρεσίες, των οποίων τα στοιχεία δεν μπορεί να απορριφθούν από το δικαστήριο. Να δώσω ένα παράδειγμα: το 1999 η Ομοσπονδία Συλλόγων Ωρωπού επικαλούμενη μελέτη του Πολυτεχνείου έκανε μήνυση σε 10 εργοστασιάρχες. Προχώρησαν οι προανακρίσεις και το 2001 ο εισαγγελέας αποφάσισε ότι δεν θα κάνει δεκτές τις μετρήσεις του Πολυτεχνείου. Ζήτησε λοιπόν από το Γενικό Χημείο του Κράτους να ξανακάνει τις αναλύσεις και άρχισε νέος κύκλος μετρήσεων που πήρε τρία χρόνια για να ολοκληρωθεί. Με τις αναλύσεις της κρατικής υπηρεσίας ασκήθηκε τελικά η ποινική δίωξη» επισημαίνει ο παπα-Γιάννης. Συμπληρώνει δε ότι για την περίπτωση των Οινοφύτων υπάρχουν συγκεκριμένες υπηρεσίες του ΙΚΑ που μπορούν και κάνουν αιμοληψίες με συγκεκριμένα πρωτόκολλα τα οποία δεν μπορεί να αμφισβητηθούν.
Ο λόγος για τον οποίο κάποιοι κάτοικοι- περίπου 200 μέχρι στιγμής- επιθυμούν να σιγουρέψουν ότι τα στοιχεία της μελέτης δεν μπορεί να απορριφθούν είναι ότι σύντομα θα προσφύγουν σε αστικά, ποινικά και διοικητικά δικαστήρια για τέσσερα σημαντικά ζητήματα: βλάβη ή θάνατο συγγενικού προσώπου, έκθεση σε κίνδυνο, μείωση αξίας ακινήτου και διαφυγόντα κέρδη.
«Ζούμε στην εποχή που δεν χρειάζεται να περιμένεις την επιστημονική βεβαιότητα για να δραστηριοποιηθείς. Παλαιότερα, αν και οι περισσότεροι υποψιάζονταν τις βλαβερές επιπτώσεις του αμιάντου και του DDΤ, για να αποδειχθούν έπρεπε να γίνουν μελέτες οι οποίες κρατούσαν πολλά χρόνια. Σήμερα όμως ισχύει η αρχή της προφύλαξης, που, τουλάχιστον για το πόσιμο νερό, έχει νομοθετηθεί. Εγώ λέω πάρτε μέτρα, προστατέψτε τον κόσμο από το τοξικό νερό και αν αποδειχθεί ύστερα από χρόνια ότι τελικά ήταν ωφέλιμο το εξασθενές χρώμιο, να πληρώσουμε τον λογαριασμό αναδρομικά, αν θέλετε και ακριβότερα- δεν έχουμε πρόβλημα...» καταλήγει ο δραστήριος ιερέας
«Φοβάμαι μήπως εισχωρήσει ο καρκίνος στο DΝΑ μας»
ΚΑΤΕΛΗΞΕ από καρκίνο του πνεύμονα. Στα Οινόφυτα, η θνησιμότητα από τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου είναι αυξημένη κατά 145% σε σχέση με την υπόλοιπη Βοιωτία. Ηταν ένα από τα 12 περιστατικά που καταγράφηκαν το 2005. «Ο πατέρας μου συμπεριλαμβάνεται στην πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη, όμως δεν είναι απλώς ένας αριθμός...» λέει η Ντίνα Φούκη, η κόρη του, και επισημαίνει ότι ιστορικό καρκίνου στην οικογένειά τους δεν υπάρχει. «Και το τσιγάρο το είχε κόψει 13 χρόνια προτού διαγνωσθεί η ασθένεια. Κατά τη γνώμη μου, ο καρκίνος είχε να κάνει με τη δουλειά του, αλλά δεν μπορώ να αποκλείσω τον ρόλο που έπαιξε η περιβαλλοντική ρύπανση».
Γεννημένος το 1949 στην Ηπειρο, ο Γιώργος Φούκης μαζί με τη σύζυγό του είχαν εργαστεί σε διάφορες δουλειές, από κτηνοτρόφοι έως εργάτες στη Γερμανία. «Δεν τους έκανε τίποτα από όλα αυτά ώσπου ο πατέρας μου βρήκε δουλειά στα Οινόφυτα σε ένα εργοστάσιο μονωτικών υλικών. Ετσι μετακομίσαμε εδώ οικογενειακώς στις 25 Αυγούστου του 1980» θυμάται η κ. Φούκη. Λίγα χρόνια μετά, ο πατέρας προσλήφθηκε σε βιομηχανία αλουμινίου. Η νέα θέση του- στα χυτήρια- και οι οικονομικές απολαβές ήταν σαφώς καλύτερες. «Θεωρήσαμε ότι ήταν προαγωγή. Τόσα ξέραμε... Στα χυτήρια υπάρχει μεγάλος κίνδυνος. Δεν πιστεύω ότι στην περίπτωση του πατέρα μου είναι μόνο το εξασθενές χρώμιο, το οποίο είναι τεκμηριωμένο ότι προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα όταν το εισπνέεις. Υπάρχει μεγάλη ρύπανση στην περιοχή, πιστεύω ότι λειτουργούν επιβαρυντικά όλα μαζί».
Ο μεγαλύτερος φόβος της Ντίνας Φούκη είναι αν αυτή και τα δύο παιδιά της έχουν τον καρκίνο «στο DΝΑ μας, στους οργανισμούς μας». Στο ερώτημα τι πραγματικά θέλει να γίνει, η ίδια απαντά «να φύγουμε από εδώ. Το πρόβλημα υπάρχει στον αέρα, στο νερό, γύρω μας»
«Δεν προσέχαμε τι πίναμε»!
«ΤΗΣ ΛΕΓΑΜΕ “μητέρα, μην πίνεις νερό από τη βρύση”. Αυτή όμως έπινε. “Το νερό αυτό είναι χωνευτικό”, έλεγε. Δεν ήταν μόνο η μητέρα μου. Ολοι οι κάτοικοι δεν προσέχαμε ιδιαίτερα, δεν μπορούσαμε να φανταστούμε το μέγεθος της καταστροφής».
Η Ευαγγελία Κακάλια έχασε την 68χρονη μητέρα της το 2009, τη χρονιά που η αύξηση θνησιμότητας από καρκίνο στα Οινόφυτα ήταν κατά 92,5% μεγαλύτερη απ΄ ό,τι στην υπόλοιπη Βοιωτία. «Ηρθαμε οικογενειακώς εδώ πριν από 30 χρόνια για μια καλύτερη ζωή... Επειδή οι γονείς μου δούλευαν και στη Γερμανία, όταν επέστρεψαν στα Τρίκαλα, απ΄ όπου κατάγονταν, η αγροτική ζωή δεν τους κάλυψε. Ηθελαν ένα σταθερό μηνιαίο εισόδημα».
Ο πατέρας καταπιάστηκε με τα χυτήρια και η μητέρα εργάστηκε κυρίως σε βιομηχανίες αλουμινίου και εργοστάσια πλαστικών. «Ηταν σίγουρο πως ερχόταν σε επαφή με χημικές ουσίες. Δυστυχώς στις εταιρείες τότε δεν υπήρχαν μέτρα προστασίας» σημειώνει η κ. Κακάλια.
Το καλοκαίρι του 2007 όταν δημοσιεύθηκαν οι αναλύσεις για το εξασθενές χρώμιο στο νερό των Οινοφύτων, η κόρη ενημέρωσε τη μητέρα για την κατάσταση, εκείνη όμως δεν συμμορφώθηκε πλήρως: «Εκανε μια υποχώρηση να μην πίνει από τη βρύση, αλλά όχι συνέχεια, κάποιες φορές θα έπινε. Οι μεγάλοι είχαν το σύνδρομο της σπατάλης, θεωρούσαν το εμφιαλωμένο νερό έξοδο. Εφόσον έβλεπαν αυτό της βρύσης διάφανο πίστευαν ότι ήταν βλακεία να αγοράζουν μπουκάλι. Υστερα από πίεση σταμάτησε να πίνει αλλά συνέχισε να το χρησιμοποιεί για το μαγείρεμα. Και φυσικά για το μπάνιο, όπως όλοι μας». Χρειάστηκε να περάσουν δύο χρόνια από τις πρώτες αναλύσεις για να ανακοινώσει το υπουργείο Υγείας ότι το νερό ήταν ακατάλληλο για κάθε χρήση.
Αν και η μητέρα είχε εμφανίσει στα νεφρά κακοήθη όγκο μεγέθους έξι εκατοστών, δεν είχε κανένα απολύτως σύμπτωμα. Ο καρκίνος διεγνώσθη στην Κατερίνα Κακάλια όταν άρχισε να βήχει ασταμάτητα εξαιτίας της μετάστασής του στον πνεύμονα. «Δύο χρόνια την παιδεύανε με τεστ αλλεργιών και με άλλες εξετάσεις, αλλά δεν έκαναν το αυτονόητο: μία αξονική ή μία μαγνητική. Οταν τελικά μάθαμε ότι έχει καρκίνο, το μυαλό μας πήγε κατευθείαν στο νερό. Η μητέρα μου δεν κάπνιζε, δεν έπινε αλκοόλ, πρόσεχε. Κανένας από τους γονείς της, που έζησαν 90 χρόνια, και τους κοντινούς συγγενείς δεν είχε καρκίνο».
Ευτυχώς ο όγκος ήταν... περαστικός
ΟΤΑΝ πήγε να δώσει αίμα για τον τοκετό της γυναίκας του, βρέθηκε με χαμηλό αιματοκρίτη και του έκαναν γενική ανάλυση η οποία δεν έδειξε κάτι. Το ίδιο βράδυ παίζοντας με τη μεγάλη κόρη του, εντόπισε έναν μικρό όγκο στην περιοχή της κλείδας.
«Την επομένη που πήγα στον γιατρό με έστειλαν απευθείας για υπέρηχο όπου έγινε σαφές ότι υπάρχει πρόβλημα. Λίγες ημέρες μετά, όταν γέννησε η γυναίκα μου και μου έφεραν το μωρό δεν ήξερα αν πρέπει να χαρώ ή να λυπηθώ: γνώριζα ότι είχα κάτι αλλά όχι αν θα τα καταφέρω».
Ο 37χρονος Τ.Κ., που γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Οινόφυτα, εμφάνισε τη νόσο Χότζκιν- μία ιάσιμη μορφή καρκίνου των λεμφαδένων- τον Ιανουάριο του 2009. «Οπως όλοι εδώ, έτσι και εγώ έπινα νερό από τη βρύση.
Σταματήσαμε πριν από χρόνια, όχι γιατί υποψιαστήκαμε ότι είναι μολυσμένο αλλά επειδή θεωρούσαμε ότι έχει πολλά άλατα». Μία εβδομάδα μετά τη γέννηση του δεύτερου παιδιού του άρχισε τις χημειοθεραπείες οι οποίες του προκαλούσαν πολύ ισχυρούς πόνους και συνεχείς εμετούς. «Η περιπέτεια τελείωσε τον Αύγουστο του 2009, όταν μου είπαν ότι είμαι καλά και ότι η νόσος έχει ιαθεί. Από τότε βέβαια το παρακολουθώ τακτικά με εξετάσεις αίματος και αξονικές».
Ο Τ.Κ. είναι σίγουρος πως η ρύπανση επηρέασε πολύ την περίπτωσή του. Οπως λέει, δεν κάπνιζε, ούτε έκανε καταχρήσεις.
«Δεν είναι τυχαίο ότι στην ευρύτερη περιοχή έχουν σημειωθεί άλλες δύο περιπτώσεις της συγκεκριμένης νόσου» επισημαίνει και κάνει έκκληση για τη δημιουργία ειδικού κλιμακίου παρακολούθησης της υγείας των κατοίκων των Οινοφύτων.
«Μας είπαν ότι το νερό της γεώτρησης είναι... καλό»!
«ΤΟ ΝΕΡΟ από τη γεώτρηση είναι καλύτερο. Στην πόλη μάς είπαν ότι δεν είναι καλό. Από τη γεώτρηση πίνει και το αφεντικό μου» λέει ο Μαν Σινγκ, που εργάζεται στον κάμπο των Οινοφύτων. Οπως επισημαίνουν κάτοικοι της περιοχής, οι μετανάστες που δεν γνωρίζουν καλά ελληνικά έχουν μπερδευτεί. Νομίζουν ότι το νερό του υδρευτικού δικτύου είναι προβληματικό και αυτό των γεωτρήσεων καλό. Κανείς δεν έχει ενημερώσει τον Σινγκ και τους συναδέλφους του ότι η ύδρευση της πόλης δεν γίνεται πλέον από γεωτρήσεις των οποίων το νερό είχε κριθεί ακατάλληλο για πόση και για οποιαδήποτε άλλη χρήση...
TA NEA
.
