Σε 22 δισ. ευρώ έφθασαν το α΄ εξάμηνο της εφετινής χρονιάς τα κεφάλαια που έφυγαν εκτός Ελλάδας, υπό τον φόβο πτώχευσης του Δημοσίου, αλλά και λόγω της οικονομικής στενότητας που ανάγκασε επιχειρήσεις και νοικοκυριά να «φάνε» από τα έτοιμα για να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους. Πρόκειται για ένα γερό τεστ που πέρασαν με επιτυχία οι ελληνικοί όμιλοι, οι οποίοι είδαν μέσα σε λίγους μήνες να
.
«κάνει φτερά» το 10% των καταθέσεων της πελατείας τους και κατάφεραν παρ΄ όλα αυτά να μην αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία τους. Βέβαια, σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των επιθυμητών ισορροπιών έπαιξαν τα κρατικά πακέτα στήριξης, καθώς με την επανενεργοποίηση του σχεδίου των 28 δισ. ευρώ, τη χρήση εγγυήσεων της τάξεως των 15 δισ. ευρώ που είχαν μείνει ανεκμετάλλευτες και την επέκτασή του κατά 10 δισ. ευρώ, δόθηκε η δυνατότητα στις τράπεζες να αντλήσουν φθηνά κεφάλαια από την ΕΚΤ σε μια περίοδο όπου η ρευστότητά τους φυλλορροούσε.
Οπως τονίζουν τραπεζικοί, ο πανικός που προκλήθηκε στο α΄ τρίμηνο του 2010 οδήγησε αρκετούς μεγαλοκαταθέτες στη μεταφορά των κεφαλαίων τους εκτός Ελλάδας, ενώ δεν ήταν λίγα τα νοικοκυριά που απέσυραν τις αποταμιεύσεις τους σε θυ ρίδες ή ακόμη και στο σπίτι τους, ώστε να αποφύγουν, όπως κυκλοφορούσε τότε, την υποτίμηση η οποία θα ακολουθούσε η μετατροπή των ευρώ τους σε δραχμές. Η σχετική προπαγάνδα «αδυνάτισε» και επανήλθε ηρεμία στα γκισέ μετά την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της ΕΕ και του ΔΝΤ. Ευνοημένες από τη δυσμενή για την Ελλάδα συγκυρία βγήκαν οι κυπριακές τράπεζες, οι οποίες είδαν χωρίς να «κουνήσουν το δαχτυλάκι τους» να εισρέουν στο τοπικό σύστημα περισσότερα από 8,7 δισ. ευρώ μέσα στο πρώτο μισό τους έτους, με τις καταθέσεις τους να αυξάνονται κατά 15%. Εξάλλου αξίζει να σημειωθεί ότι ένα μέρος των καταθετών μετέφερε τα χρήματά του σε θυγατρικές των ελληνικών ομίλων στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, όπου πλέον έχουν παρουσία αρκετές τράπεζες. Δεν είναι τυχαίο ότι σε ενοποιημένη βάση οι καταθέσεις της Εθνικής Τράπεζας, της Εurobank, της Αlpha Βank και της Τράπεζας Πειραιώς υποχώρησαν κατά 10 δισ. ευρώ έναντι απωλειών 12 δισ. ευρώ που καταγράφηκαν στην Ελλάδα. Κορυφαίος τραπεζίτης τόνιζε τους προηγούμενους μήνες σε συνομιλητές του ότι την ίδια στιγμή που εντός των συνόρων διάφοροι κύκλοι μιλούσαν για σίγουρο «σκάσιμο» τράπεζας, ο ελληνικός όμιλος δεν αντιμετώπιζε κανένα πρόβλημα στις θυγατρικές του στα Βαλκάνια, όπου οι καταθέτες δεν μπήκαν στη διαδικασία να μεταφέρουν τις αποταμιεύσεις τους σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα. Ηταν η εποχή που οι φήμες και οι... έγκυρες πληροφορίες περί έναρξης εργασιών στο... Νομισματοκοπείο διαδίδονταν μέσα σε λίγες ώρες σε όλη την επικράτεια, παρασύροντας πολλούς σε βεβιασμένες κινήσεις.
Η τάση αυτή ανάγκασε τις τράπεζες να προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις. Το γεγονός αυτό οδήγησε στα ύψη το κόστος άντλησης ρευστότητας μέσω της εγχώριας καταθετικής βάσης. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το μέσο επιτόκιο των νέων καταθέσεων στους λογαριασμούς προθεσμίας σκαρφάλωσε τον περασμένο Ιούλιο στο 3,71% έναντι μόλις 2,10% τον περασμένο Δεκέμβριο, ύστερα από 8 μήνες συνεχών αυξήσεων. Οι τράπεζες επιδόθηκαν σε έναν πόλεμο προσφορών που επηρέασε αρνητικά τα επιτοκιακά τους περιθώρια, όπως αυτά αποτυπώθηκαν στις οικονομικές καταστάσεις του α΄ εξαμήνου. Πλέον, μετά και τις συστάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, έχει συμφωνηθεί να υπάρξει αποκλιμάκωση των αποδόσεων, ώστε να δοθεί η δυνατότητα μείωσης των επιτοκίων και στα δάνεια.
.
